Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen

Inleiding

De gemeente beheert een groot deel van de openbare ruimte. Hier vindt een groot aantal activiteiten plaats, zoals wonen, werken en recreëren. Daarbij maken we gebruik van kapitaalgoederen die in de openbare ruimte aanwezig zijn:

• infrastructuur (wegen, water, riolering, kunstwerken, openbare verlichting)
• voorzieningen (groen, sportfaciliteiten)
• gebouwen.

Deze paragraaf behandelt, conform artikel 12 uit het BBV, de belangrijkste kapitaalgoederen die de gemeente in eigendom en/of beheer heeft. De middelen die beschikbaar worden gesteld worden ingezet om het door de raad vastgestelde beleid uit te voeren.

Inrichting en onderhoud hebben een directe relatie met elkaar. Sommige inrichtingen vragen veel onderhoud, andere juist weinig. Aangezien kapitaalgoederen een substantieel onderdeel van de begroting vormen, willen we zicht krijgen op het noodzakelijk onderhoud van deze kapitaalgoederen.
In beleidsplannen maken we afspraken over de wijze waarop we onderhouden en hoe dit aansluit op de vastgelegde ambities op gemeentelijke opgaven zoals biodiversiteit en klimaatadaptatie en circulaire economie. De doelstellingen en activiteiten die gerelateerd zijn aan deze paragraaf staan in het programma "Leefomgeving; Openbare ruimte en duurzaamheid".

Welke ontwikkelingen spelen er?

• We werken aan een toekomstbestendige leefomgeving:
  • In 2022 is de ambitie ‘actief plus’ vastgesteld t.a.v. de klimaatadaptief. Dit zorgt ervoor dat klimaat nadrukkelijker een plek krijgt in de beheer- en onderhoudsplannen van de gemeente.
  • In 2023 is het Programma Water en Klimaatadaptatie (PWKA) vastgesteld. In 2024 geven we uitvoering aan het PWKA.  
  • In 2024 wordt met het groenbeheerplan verder invulling gegeven aan de opgaven biodiversiteit en klimaatadaptatie.
  • Vanaf 2024 wordt gestart met de invulling van het amendement 1000 bomen extra.
  • We investeren in groen en biodiversiteit. In 2023 zijn ambassadeurssoorten per leefgebied vastgesteld. Naar aanleiding van de nulmeting en een gebiedsscan in leefgebied Dorp worden aanbevelingen gedaan met betrekking tot uitvoeringsmaatregelen, deze worden in 2024 voorgelegd aan de raad.
  • In 2024 zetten we in op het verbeteren van afvalscheiding door middel van areaaluitbreiding voor papier- en glascontainers en door vervanging van ondergrondse containers die de technische levensduur voorbij zijn.

• Integraal, gebiedsgericht en duurzaam inrichten en beheren van de openbare ruimte wordt verder ontwikkeld. Duurzame oplossingen zijn steeds vaker mogelijk. Door middel van circulaire ontwikkelprincipes willen we afwegingen gaan maken in het beheer en onderhoud van de openbare ruimte om te ontwikkelen naar een circulaire economie. Ook werken we aan het toepassen van assetmanagement principes om slimme keuzes te maken op gebied van beheer, onderhoud en inrichting van de openbare ruimte.

Wat willen we bereiken?
We willen bijdragen aan de doelen van de gemeente in het beheren en onderhouden van onze kapitaalgoederen.  Met duurzaam en ontwikkelend beheer dragen we bij aan een toekomstbestendige leefomgeving en een positieve beleving van onze inwoners.
Het niveau van onderhoud is vastgelegd in beleid. Om grote wisselingen in de exploitatie te voorkomen, werken we met onder andere met onderhoudsvoorzieningen. Daaraan voegen we jaarlijks een vast bedrag toe. De uitname kan per jaar verschillen.

Wat gaan we daarvoor doen?

In de onderstaande tabellen staan de activiteiten voor het onderhoud van de kapitaalgoederen benoemd. Per discipline wordt aangeven wat we in een aangegeven tijdsbestek gaan doen.

Riolering

Toelichting:
In het integraal waterketenplan staat het gemeentelijk beleid beschreven voor het stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater. Met het oog op de bescherming van de volksgezondheid, het tegengaan van wateroverlast en de bescherming van het milieu, zijn hiervoor speciale voorzieningen nodig. Het waterketenplan is afgestemd op het riolerings-, zuiverings- en drinkwaterbeleid in de Bollenstreek en vormt de basis voor de integrale toetsing aan de geldende wet- en regelgeving in de regio. Daarnaast biedt het beleidskaders in de waterketen, wat leidt tot betere afstemming binnen de waterketen van drinkwaterproductie, -distributie en -levering, de riolering en de afvalwaterzuivering.  Het plan is opgesteld door de Cluster Bollenstreek in samenwerking met de gemeenten Katwijk, Noordwijk en Lisse, het hoogheemraadschap van Rijnland en waterleidingbedrijf Dunea

Het is voor de gemeente van belang een goede integrale beleidsafweging te maken op het gebied van de rioleringszorg, de bodem- en waterkwaliteit en de gemeentelijke infrastructuur. Het afvalwaterketenplan helpt hierbij. Daarnaast heeft de gemeente de zorgplicht voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater, de doelmatige inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater, en het treffen van maatregelen om nadelige gevolgen van de grondwaterstand te voorkomen of te beperken. Op basis van de financiële consequenties van het plan stellen we de hoogte van de rioolheffing vast.

Groen

Naast jaarlijkse vervanging zal ook de komende jaren de uitgestelde vervanging geleidelijk worden ingelopen. Bij het opstellen van de vervangingsplanning vindt afstemming plaats tussen de verschillende disciplines; wegen, riool, groen, openbare verlichting etc. Deze afstemming is gericht op het efficiënt inzetten van alle budgetten en het beperken van de overlast voor de omgeving. Het resultaat is een integrale aanpak van de werkzaamheden.

Toelichting:
Groen speelt een belangrijke rol bij de aanpak van klimaatverandering. Als gemeente ligt er een landelijke opgave om aan te geven hoe om te gaan met zaken als droogte, wateroverlast en hittestress. Groen is een belangrijk onderdeel van de oplossing. Bij vervanging van groen en bomen zal maximaal op omgaan met klimaatverandering worden ingezet. Vervanging is het uitgelezen moment om het assortiment en de groeiplaatsen duurzamer te maken. Voorbeeld hiervan is het aaneensluiten van groenvakken en deze zo in te richten dat het regenwater in groenvakken kan stromen en daar langzaam wegzakt. Dit ontlast het riool en helpt grondwaterstandverlaging te voorkomen.

Onderhoud:
Jaarlijks wordt een derde deel van de bomen beoordeeld, waarna zo nodig maatregelen worden genomen als het snoeien en incidenteel vervangen van bomen. In 2024 wordt Sassenheim beoordeeld.

Toelichting:
Het bomenbeleidsplan is eind 2020 geëvalueerd en heeft geleid tot een aantal wijzigingen die in het plan zijn verwerkt. In 2025 zal het beleidsplan opnieuw worden geëvalueerd.  

In het uitvoeringsplan van het bomenbeleidsplan zijn onder andere de volgende acties opgenomen:

Meer bomen
Het college heeft op verzoek van de raad meerdere scenario’s uitgewerkt voor substantieel meer bomen en groen in wijken, buurten, langs doorgaande wegen en bedrijfsterreinen om hitte-stress te verminderen. Deze scenario’s inclusief de benodigde structurele financiering is in 2023 aan de raad voorgelegd. De raad heeft gekozen voor het scenario ambitieus wat inhoudt dat er ruim 1.000 extra bomen in de komende vier jaar worden aangeplant. Naast aanplant van deze bomen in groene groeiplaatsen zal ook sterk geïnvesteerd worden in het vergroenen van de grijze omgeving. Hiervoor worden bomen aangeplant op plekken waar nu nog bestrating aanwezig is.  Ook is er meer aandacht voor de vergroening van schoolpleinen, waarbij 8 van de 12 scholen in de gemeente worden betrokken.

Stimuleren boombeheer door derden
Samen met de afdeling communicatie en de wijkregisseur worden projecten opgestart om het beheer door inwoners, instanties, bedrijven en scholen te stimuleren. Bijvoorbeeld het onderhoud van boomspiegels door omwonenden en de adoptie vaneen boom door een bedrijf, instantie of school. Hiervoor worden ook spelregels opgesteld.

Ondersteunen initiatieven
Initiatieven op het gebied van bomen worden ondersteund. Bijvoorbeeld bij de aanleg van ‘plukbossen’ of groene schoolpleinen. Dit kan door het geven van advies en het beschikbaar stellen van ruimte en/of bomen.
Wegen

Toelichting:
Het beleidsplan Wegen omvat het gemeentelijk wegenbeleid. Het doel ervan is het leggen van een bestuurlijke, beheersmatige en financiële basis voor het wegbeheer in de komende vijf jaar met een doorkijk naar de daaropvolgende jaren.

In het beleidsplan worden de beleidskaders omschreven en uitgewerkt tot beleidsdoelstellingen en strategieën. In het beleidsplan Wegen worden de te hanteren kwaliteitsniveaus voor de wegen aangegeven. In het plan wordt voor alle wegtypes voldaan aan het basiskwaliteitsniveau voor de thema's veiligheid, comfort en aanzien. Bij dit niveau wordt het wegennet voor de weggebruiker op een verantwoorde wijze in stand gehouden. De kwaliteit van de fietspaden en looproutes rond seniorencomplexen is daarbij belangrijk en hier is het kwaliteitsniveau dan ook opgehoogd naar basis+.

Speelplaatsen

Straatmeubilair, bebording en bewegwijzering

Openbare verlichting

**bedragen conform  Raadsvoorstel beleidsplan**
De exploitatiekosten bestaan uit  onderhoudskosten (€ 185.000,-)  en advieskosten ( € 27.500,-).

Civiele kunstwerken

!

Toelichting:
In 2019 is het beheerbeleidsplan Civiele Kunstwerken 2019-2023 vastgesteld. Dit bevat de kaders voor de borging van het juiste onderhoudsniveau en inzicht geeft in de benodigde financiële middelen om het beheer van de civiele kunstwerken de komende jaren te kunnen uitvoeren. Dit Beheerbeleidsplan wordt in 2023 geactualiseerd tot een beheerplan. De hierboven genoemde investering zijn op basis van een recent uitgevoerde inspectie en worden meegenomen in het geactualiseerde beheerplan.

Baggeren

In HLT-verband wordt een baggerbestek opgesteld en uitgevoerd in 2023-2024. De planning is in Q4 de eerste werkzaamheden uit te voeren en doorlopend in Q1 2024. Baggeren is onderdeel worden van het Programma Water en Klimaatadapatie (PWKA) 2024-2028 dat in het Q3 2023 uiterlijk Q4 2023 aan het bestuur wordt aangeboden.

Hierin geeft de gemeente een doorkijk in het beheer van watergangen, oevers en duikers in relatie tot klimaatverandering. In het PWKA worden extra middelen aangevraagd voor baggeren per Q1 2024. Afhankelijk van de besluitvorming zal de scope worden bepaald.